MP Board Class 10th Sanskrit विलोम शब्द imp questions (संस्कृत)

४. विलोम शब्द

 

मानवाय

 

(1) अधोलिखितपदानां विलोमपदानि पाठात् चित्वा लिखत-

(नीचे लिखे शब्दों के विलोम शब्द पाठ से चुनकर लिखिए-)

उत्तर-.

(1) सुकरम्.                               दुर्वहम्

 

(2) दूषितम्                               शुद्धम्

 

(3) गृहणन्ती                             मुञ्चन्ति

 

(4) निर्मलम्.                            समलम्

 

(5) दानवाय                             मानवाय

 

(6) सान्ता:                              अनन्ताः

 

(7) प्रथमः                                द्वितीयः

 

(8) उक्त्वा.                              श्रुत्वा

 

(9) अधुना                               पुरा

 

(10) अवेला                             वेला

 

(11) बुद्धिहीना.                        बुद्धिमती

 

(12) प्रसीदति.                        प्रकुप्यति

 

(13) मूर्ख:.                             पण्डितः

 

(14) बली.                             निर्बल:

 

(15) सुलभ:                          दुर्लभ:

 

(16) संपत्तौ                           विपत्तौ

 

(17) अस्तमये.                       उदये

 

(18) सार्थकम्                       निरर्थकम्

 

 

 

(i) ‘क’ स्तम्भे पदानि दत्तानि ‘ख’ स्तम्भे विलोमपदानि, तयोः संयोगं कुरुत-

(‘क’ स्तम्भ में शब्द दिए गए हैं, ‘ख’ स्तम्भ में विलोम शब्द दिए हैं, उनको मिलाइए-)

 

 

‘क’.                                               ‘ख’

 

  1. सम्पन्नम्. (i) प्रविशन्तीभिः

 

  1. ध्वस्तभवनेषु. (ii) सुचिरेणैव

 

  1. निस्सरन्तीभिः. (iii) विपन्नम्

 

  1. निर्माय (iv) नवनिर्मित भवनेषु

 

  1. क्षणेनैव. (v) विनाश्य

 

 

उत्तर – 1. (iii), 2. → (iv), 3. → (i), 4. (v), 5. (i)

 

(iii) अधोलिखितानां शब्दानां पुरतः उचितं विलोमशब्दं कोष्ठकात् चित्वा लिखत् (नीचे लिखे शब्दों के आगे उचित विलोम शब्द कोष्ठक से चुनकर लिखिए- )

 

 

उत्तर- शब्दाः                       विलोम शब्दः

 

पक्व:                   अपक्व: (परिपक्व:, अपक्वः, क्वथितः)

(2) विमूढधी:             सुधी: (सुधी:, निधिः, मन्दधी:)

(3).  कातरः            अकातरः (अकरुणः, अधीरः, अकातर:)

(4) कृतज्ञता           कृतघ्नता (कृपणता, कृतघ्नता, कातरता)

(5) आलस्यम्         उद्योग:.   (उद्विग्नता, विलासिता, उद्योगः)

Be the first to comment

Leave a Reply

Your email address will not be published.


*